-
Πολλές βλακείες κυκλοφορούν σχετικά με το θέμα της ρευστότητας της πραγματικής οικονομίας και της βοήθειας που θα δώσει το πακέτο των 28 δις .
Τα πράγματα είναι απλά και θα προσπαθήσω να τα αριθμήσω με απλά λόγια :
Η πλευρά των τραπεζών :
Οι τράπεζες είναι ιδιωτικές εταιρείες με στρατηγικό και δομικό ρόλο για όλη την κοινωνία .
Η ρευστότητα που παρέχουν προέρχεται α) από καταθέσεις ιδιωτών β) από δανεισμό από άλλους φορείς π.χ διατραπεζικός γ) από επενδύσεις , όταν λέω επενδύσεις εννοώ και το δανεισμό που παρέχουν.
Αυτή τη στιγμή οι τράπεζες κινδυνεύουν στο τομέα των επενδύσεων και τον τομέα του διατραπεζικού δανεισμού . Όταν λέω κινδυνεύουν δεν εννοώ πως θα πέσουν έξω . Απλά ή κάποιες επενδύσεις δεν θα αποδώσουν αυτά που είχαν υπολογίσει (πχ επέκταση στις αγορές της ανατολικής ευρώπης) ή ο διατραπεζικός δανεισμός θα γίνει πιο ακριβός .
Ένας άλλος βασικός δείκτης από τον οποίο κινδυνεύουν οι τράπεζες είναι ο δείκτης που δείχνει το ποσοστό καταθέσεων/δανείων . Αυτός ο δείκτης είναι και ο βασικός δείκτης που δείχνει πόσο επισφαλής είναι ένας τραπεζικός οργανισμός (μεγάλη σημασία έχει η ποιότητα των δανείων που κάθε τράπεζα έχει δώσει) .
Πάμε τώρα να δούμε και την πλευρά του κράτους .
Το κράτος ως τοποτηρητής του συστήματος φοβάται (πολύ σωστά) πως οι τράπεζες υπέρ των ισολογισμών τους θα σταματήσουν (ή θα επιβραδύνουν) να δίνουν δάνεια προς την πραγματική οικονομία με αποτέλεσμα να επιβραδυνθεί η ανάπτυξη της χώρας .
Το ερώτημα που τίθεται είναι :
Πιστεύει το κράτος πως δίνοντας στις τράπεζες την δυνατότητα να δανειστούν πιο φθηνά (μέσω των εγγυήσεων που τους παρέχει με το πακέτο) αυτές θα αναλάβουν τον κοινωνικό ρόλο για τον οποίο έχουν ιδρυθεί ??
Με μια λέξη και χωρίς αναστολές η απάντηση είναι ΌΧΙ . Δεν υπάρχει καμία περίπτωση οι τράπεζες να αλλάξουν πολιτική γιατί ουσιαστικά αυτό θα σημάνει στροφή και των κερδών και των χρηματιστηριακών τους αποτιμήσεων .
Στις ΗΠΑ και στις μεγάλες οικονομικά Ευρωπαικές χώρες το πακέτο αυτό (με αλλαγές βέβαια) είχε νόημα κυρίως προς την κατεύθυνση της σωτηρίας των τραπεζών τους και όχι αποκλειστικά την ένεση ρευστότητας όπως αποκαλείται εδώ .
Οπότε , αν σκέφτεσαι ορθολογικά αγαπητέ αναγνώστη , το επόμενο ερώτημα που σου έρχεται στο μυαλό είναι "και τι να κάνει αυτό το έρμο το κράτος" ??
Η απάντηση στο ερώτημα είναι απλή αν ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε και τι χρειαζόμαστε .
Αυτό που χρειαζόμαστε λοιπόν είναι φθηνή ρευστότητα για τις επιχειρήσεις και φθηνή ρευστότητα για τα νοικοκυριά ούτως ώστε να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε κάποια χρονική περίοδο χωρίς να χρεοκοπήσουμε . Μετά έχει ο θεός ο πλουτοκράτορας ...
Μπορεί να την παράσχει το κράτος δίχως να βοηθηθεί από τις τράπεζες ?
Εκεί είναι που δημιουργούνται κάποιες περιπλοκές . Η Ε.Ε έχει δώσει το ok στις εθνικές κυβερνήσεις να δώσουν ένα ποσό που δεν θα περιληφθεί στους εθνικούς προυπολογισμούς (άρα και στο εθνικό έλλειμα) προς την διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος .
Μα εμείς εδώ και μέρες δεν στοχεύουμε στην διάσωση του τραπεζικού συστήματος αλλά στην διάσωση της πραγματικής οικονομίας . Με λίγα λόγια προσπαθούμε με πένσα να βιδώσουμε την βίδα .
Και πάλι όμως ! Μπορούμε ακόμα και με την πένσα να βοηθήσουμε την οικονομία ?
Γίνεται αλλά όχι από ιδιώτες που πρωταρχικό σκοπό έχουν το κέρδος των μετόχων τους .
Δείτε τα προηγούμενα άρθρα από τον κουρδιστό και θα καταλάβετε .
Εγώ μάλιστα προτείνω το πακέτο αυτό να διοχετευτεί από ΤΤ και Αγροτική αλλά σε έναν λογαριασμό ξεχωριστό των τραπεζών . Να χρησιμοποιηθούν δηλαδή οι δυο τράπεζες μόνο ως μέσο (άντε με μια προμήθεια) και όλα τα κέρδη που θα προκείψουν να επιστραφούν στο κράτος .
Να γίνει δηλαδή μια ξεχωριστή τράπεζα μέσα στην ήδη υπάρχουσα . Να μοιράσουν το ρευστό και όταν με το καλό αποπληρώσουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις τα δάνειά τους να κάνουμε ταμείο και τα κέρδη να αποδοθούν πάλι στην κοινωνία μέσω παροχών .
Τόσο δύσκολο είναι ?
-
Πάτα το κιμ ή οι Κυριακές του Ζαν Ντεζέρ στη ναυτία της Γης
-
Ψαχνόμουν εδώ και καιρό να γράψω για την εποχή μας αλλά δυσκολευόμουν. Η
μακροσκοπική ανάλυση κοινωνικών φαινομένων είναι η σχετικά επιτυχημένη
τέχνη μου (...
Πριν από 1 μήνα
14 σχόλια:
Από πότε οι τράπεζες έχουν κοινωνικό ρόλο; Απλώς ενισχύουν ό,τι πήραν εντολή να κάνουν, τις τράπεζες, και το κάνουν τυφλά και φαίνεται.
Ξεπούλημα κανονικό,
Έγραψα και ένα εδώ
http://iremidynami.blogspot.com/2008/11/blog-post_9963.html
Διαφωνώ αδερφέ ,
οι τράπεζες έχουν κοινωνικό σκοπό .
Ο θεσμός του δανείου δεν είναι μόνο κερδοσκοπικός . Έτσι προέκυψε στην πάροδο του ιστορικού χρόνου .
Το ότι παράγει υπεραξία βέβαια ήταν και ο λόγος που μεταβλήθηκε από εργαλείο κοινωνικό σε ιδιωτικό κερδοσκοπικό ίδρυμα .
Σε αυτό δεν φταίνε οι ιδιώτες . Σε αυτό φταίει κυρίως η μεταβλητότητα των κοινωνικών ιδεολογιών (ιστορικά) και η ανικανότητα των πολιτικών να κατοχυρώσουν την κοινωνική ιδιαιτερότητα του να μπορείς να δανειστείς ούτως ώστε να αποκτήσεις κι εσύ κάποια υπεραξία .
Το θεωρώ άκρως κομουνιστικό και αταξικό (!) . Σκέψου να μην μπορούσε κανείς να δανειστεί τι δύναμη θα είχαν αυτοί που θα είχαν κατοχυρώσει από πριν μεγάλες περιουσίες .
Εννοείται βέβαια ότι από τότε που ο δανειστής έγινε ιδιώτης προσπάθησε και πέτυχε ο δανεισμός να γίνεται περισσότερο για λόγους κατανάλωσης παρά για λόγους ανάπτυξης .
υ.γ τώρα σε ανακάλυψα και θα είμαι συνεχής αναγνώστης σου .
Αν καπιταλισμός είναι η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και κομμουνισμός ακριβώς το αντίθετο, τότε ναι, είναι κομμουνιστικό, στο βαθμό που κομμουνισμός σημαίνει να υιοθετείς την ιδεολογία που σου πουλάει ο καπιταλισμός για να πουλήσει.
Διάβασε την τελέυταία σελίδα της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, λέει κάτι ωραία για τον υπερκαταναλωτισμό και τον υπερδανεισμό. Ακόμα ο κόσμος δεν έχει καταλάβει το παιχνίδι.
Την πρώτη σου παράγραφο ομολογώ πως δεν την καταλαβαίνω έτσι όπως την έχεις συντάξει .
Τον Γιώργο τον διαβάζω πρώτο πρώτο κάθε Κυριακή γιατί είναι οικογενειακός φίλος και ιδιαίτερος άνθρωπος .
Όμως .
Ας μην τα ισοπεδώσουμε όλα . Καπιταλισμός δεν σημαίνει εξ ορισμού εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο . Εξελίχθηκε βάση της ανθρώπινης φύσης (αρπακτικού) με αυτόν τον τρόπο και πέρα από τις πολιτικές μου κατευθύνσεις δεν μπορώ να μην αποδεχθώ την συμβολή αυτού του κοινωνικού συστήματος στην εξέλιξη πολλών τομέων της ανθρωπότητας .
Όσων αφορά την έννοια του δανεισμού , δεν διαφωνώ σε τίποτα απ' όσα λένε οι "διώκτες" του θεσμού των τραπεζών μόνο όμως για ότι έχει να κάνει με την υπερκατανάλωση . Εκεί όμως δεν ευθύνονται μόνο οι τράπεζες . Αυτές είναι το καύσιμο του οχήματος της υπερκατανάλωσης . Το ίδιο το όχημα είναι οι κατασκευαστές .
Εξήγησέ μου όμως κάτι : Πως θα μπορούσε κάποιος που δεν έχει ούτε τις υποδομές ούτε την κατάλληλη δουλειά να αποκτήσει ένα σπίτι για τον ίδιο και την οικογένειά του ή πως θα μπορούσε ένας από το τίποτα να ξεκινήσει την δικιά του δουλειά δίχως τον θεσμό του δανεισμού ?
Gpr καλό μεσημέρι,
Ξέρεις έχω τις αμφιβολίες μου για το πως θα μπορούσε να πετύχει ένα σχέδιο διάσωσης τέτοιο, εάν βέβαια το έχω καταλάβει καλά, παίρνοντας υπ'όψιν την σχέση του Έλληνα με το κράτος και τα δανεικά.
Πιστεύεις πως ο Έλληνας πολίτης θα ήταν συνεπής απέναντι στο κράτος, ακόμα κι αν αυτό τον "βοηθούσε" στην πληρωμή των δανείων του;
Πιστεύω πως πολλοί, θα σκέφτονταν, αφού θα μου τα πληρώσει το κράτος, τότε εγώ γιατί να κόψω τα περιττά και να κάνω "χειρότερη" ζωή; Μετά αναγκαστικά το κράτος, θα έπρεπε να αναλάβει ρόλο τράπεζας προκειμένουν να επιστραφούν τα χρήματα. Τότε θα γινόταν το μπουμ και οι πολίτες θα κατηγορούσαν μετά το κράτος... Εσύ τι νομίζεις; Ποια θα ήταν η συμπεριφορά των πολιτών εάν τους "βοηθούσε" το κράτος;
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το μέτρο που πάει να εφαρμόσει η κυβέρνηση δεν έχει κανένα νόημα...
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι : το κράτος έχει ήδη ρόλο τράπεζας μέσω ΤΤ , Αγροτικής και μιας άλλης που δεν μου ρχεται τώρα .
Το άλλο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι ο εντοπισμός του προβλήματος που δεν είναι οι τράπεζες αλλά η πραγματική οικονομία , η αγορά δλδ .
Οι τράπεζες είναι αυτές που δημιουργούν το πρόβλημα διότι λόγω κρίσης και αναμενόμενων ισολογισμών δεν δανείζουν σε επιχειρήσεις κι έτσι οι επιχειρήσεις που δεν έχουν ρευστότητα (δλδ σχεδόν όλες) κινδυνεύουν να μην έχουν να δώσουν ούτε το δώρο Χριστουγέννων (προσοχή : το ότι δεν έχουν ρευστότητα δεν είναι μόνο ευθύνη των επιχειρήσεων αλλά και των τραπεζών που τόσο καιρό έδιναν αβέρτα δάνεια για έξοδα κινήσεως και γενικότερα της στρεβλής οικονομίας μας).
Τώρα :
Αυτό που λέω δεν σημαίνει ότι το κράτος θα πληρώσει τα δάνεια των πολιτών . Σημαίνει τα λεφτά που εξασφαλίζουν τα 28 δις εγγυήσεων και ρευστού να διοχετευτούν από κρατικές τράπεζες με χαμηλό επιτόκιο (που θα αναγκάσει και τις ιδιωτικές να ακολουθήσουν) ούτως ώστε να δοθεί πνοή και ώθηση στην αγορά .
Το άλλο πρόβλημα των στεγαστικών μπορεί να λυθεί και πάλι με τον ίδιο τρόπο μέσω μεταφοράς δανείων ή επαναδιαπραγμάτευσης με τις ιδιωτικές που εντωμεταξύ θα έχουν ακολουθήσει στην επιτοκιακή πολιτική των κρατικών .
Όοοολα αυτά να γίνουν μέσω των κρατικών τραπεζών αλλά να μην αποτυπωθούν στους ισολογισμούς τους (έτσι ξεμπερδεύεις με την ευρωπαική επιτροπή ανταγωνισμού) .
Να αποτυπωθούν σε έναν ξεχωριστό ισολογισμό που στο τέλος ότι κέρδος βγει να επαναπροωθηθεί στις κοινωνικές τάξεις που έχουν την ανάγκη με την μορφή παροχών Ή να μπουν στο περιβόητο ταμείο κοινωνικής αλληλεγγύης Ή να δοθούν στους πυρόπληκτους . Χίλια δυο πράγματα μπορούν να τα κάνουν .
ΟΚ τώρα κατάλαβα τι ήθελες να πεις... Oυσιαστικά, δηλαδή, το κράτος μέσω των τραπεζών του να δώσει δάνεια στους πολίτες που θα εκβιάσουν τις υπόλοιπες τράπεζες ή να παίξουν τον κοινωνικό τους ρόλο που έλεγες πιο πάνω ή να καταρρεύσουν. Δεκτό :p.
Ξεχνάμε ότι οι έννοιες έλεγχος, ορθή διαχείριση, ορθή κατανομή πόρων είναι άγνωστες στους εγχώριους πολιτικούς. Είναι σχεδόν απίθανο να λειτουργήσει ο,τιδήποτε από αυτά υπέρ κανενός ταμείου κλπ.
Το γενικότερο πρόβλημα, είναι κατά πόσο ο υπερκαταναλωτισμός ως κυρίαρχη ιδεολογία των τελευταίων αιώνων, μαζί με την αυτοματοποίηση και την εκβιομηχάνιση, είναι αρκετά ή απλώς το ανθρώπινο είδος εξακολουθεί να ζει, πρακτικά, όπως ζούσε πριν αιώνες. Με άλλα λόγια, πώς μπορούμε να αξιοποίησουμε την τεχνολογία, βιομηχανία κλπ. για μια καλύτερη συνολική ζωή.
Αυτό σε καμία περίπτωση δε σημαίνει "αγώνες" για να αλλάξει το ποια θα είναι η κυρίαρχη ομάδα, όπως γίνεται πάντα, και είναι ο βασικός λόγος και το βασικό λάθος σε διεκδικήσεις, αγώνες κλπ. Πρακτικά, απλώς όλοι τώρα ζητάνε υπερκαταναλωτισμό για όλους, και όταν αρχίσει η κατάρρευση, αρχίζουμε να λέμε για "δικαιότερη" κατανομή. Είναι λάθος από τη ρίζα.
Είναι απίθανο να λειτουργήσει επειδή δεν υπάρχει η βούληση κι όχι επειδή είμαστε ανίκανοι . Αν θέλανε τα αστέρια μας μπορούσαν να το κάνουν και με πολύ εύκολο τρόπο αλλά τέλος πάντων όνειρα θερινής νυκτός .
Το να πούμε ότι το ανθρώπινο είδος εξακολουθεί να ζει πρακτικά όπως ζούσε πριν αιώνες , όπως σου είπα και πιο πριν , είναι ισοπεδωτικό . Δεν μπορούμε να λέμε τέτοια πράγματα . Όμως είναι γεγονός πως το ανθρώπινο γένος τον τελευταίο αιώνα δεν εξελίσσεται ως ον όπως εξελισσόταν σε παλιότερους αιώνες . Σ αυτό φταίνε πολλά και ένα από τα πρώτα που αριθμώ είναι η μανία υπερκατανάλωσης που έχει επιβραδύνει/μειώσει ή ακόμα και εκλείψει τις υπόλοιπες ασχολίες των ανθρώπων .
Αλλά ρε συ ήρεμε αυτή τη στιγμή κινδυνεύουμε να πτωχεύσουμε ως κράτος (αν σ αρέσουν τα οικονομικά δες τα CDS) . Ας σωθούμε πρώτα και μετά βλέπουμε πως θα αξιοποιήσουμε αυτά που έχουμε πετύχει ως ανθρωπότητα για μια καλύτερη ζωή .
Πρέπει να πω πως με την τελευταία σου παράγραφο συμφωνώ ΑΠΟΛΥΤΑ .
Αντίθετα, ο 20ος αιώνας (αν σε αυτόν αναφέρεσαι) υποτίθεται ότι ήταν αιώνας πολύ μεγάλης ανάπτυξης, και επίσης 2 παγκοσμίων πολέμων κλπ. Έτσι φτάσαμε στην υπερκατανάλωση, την ουτοπία του ανθρώπου των σπηλαίων (αν ζούσες με την αγωνία της σοδειάς και του καιρού που είχαν το μεσαίωνα, θα τα έβλεπες αλλιώς).
Τα αστέρια μας και θέλουν και μπορούν, τα αποτελέσματα τα ζούμε καθημερινά, δεν μπορείς να πεις. "Αυτό μπορούν", μπανανιστάν είναι το μαγαζί.
Οσο για την πτώχευση, κάνουν ό,τι μπορούν για να την επισπέυσουν, 28 δις στις τράπεζες, ανεξέλεγκτος ο δημόσιος τομέας, 1 εκ. δημόσιοι υπάλληλοι μέσω ρουσφετιών και ψηφοθηρικών διορισμών (μειώθηκε η ανεργία....) και ελλείψεις ταυτόχρονα σε όλους τους τομείς. Είναι το ελληνικό θαύμα.
Ναι οκ , εγώ μιλάω για πνευματική εξέλιξη όχι για αύξηση παραγωγής (το κατάλαβες πιστεύω) . Αλλά μην νομίζεις ότι η "νέα" αγωνία της εργασίας είναι ηπιότερη .
Το χειρότερο χάλι πάντως είναι ο τομέας της υγείας και το ασφαλιστικό .
Αν είσαι κοντά στην γενιά μου (82') να ξέρεις ότι σύνταξη δεν θα πάρουμε ποτέ .
Η πνευματική εξέλιξη είναι πολύ σύνθετο θέμα, δεν μπορείς να πεις ότι δεν υπήρξε πνευματική εξέλιξη στον 20ο αιώνα, τόσα κινήματα, ιδεολογίες κλπ. Ακόμα και πριν τον Χίτλερ, στη Γερμανία υπήρχε η δημοκρατία της Βαϊμάρης, που όμως μάλλον δεν έλυσε τα κοπινωνικά προβλήματα και επέτρεψε τελικά τα γνωστά. Η επιστήμη επίσης έκανε άλματα. Η ποιότητα ζωής, μέσω των νέων προϊόντων, βελτιώθηκε, αλλά μόνο στις ανεπτυγμένες χώρες.
Νομίζω ότι το πρόβλημα του πώς διαχειρίζεσαι τη βιομηχανική επανάσταση είναι ένα ανθρωπολογικό πρόβλημα που εκκρεμεί εδώ και πολύ περισσότερους αιώνες, και δεν ξέρω για πόσο θα εκκρεμεί.
Είμαι στη γενιά σου, το ξέρω για την σύνταξη, και πολλά άλλα, και αυτά είναι συνειδητή επιλογή και όχι κάτι τυχαίο. Στην τελική, παίζουν με τα ομόλογα των ταμείων και μετά σου λέει ασφαλιστικό γιοκ, και μετά γιατροί απλήρωτοι κλπ. Είναι συνδυασμός νεοφιλελευθερισμού, προχειρότητας και ανευθυνότητας. Ελληνικό θαύμα.
Ποια υγεία; Ποιο ασφαλιστικό;
Δε διαφωνώ , άλλωστε όταν έγραφα μην τα ισοπεδώνουμε όλα αυτά ακριβώς εννοούσα .
Αλλά αν το πάρουμε εξελικτικά το πράγμα οι δομές της κοινωνίας από τις αρχές του 20ου αιώνα έως σήμερα δεν έχει αλλάξει .
Σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους , κάθε φορά που υπήρχαν κοινωνικές αναταραχές δημιουργούνταν συνθήκες κοινωνικών ανακατατάξεων οι οποίες τελικά γίνονταν .
Δεν μπορώ να μην αναφέρω την άνοδο , ας πούμε , της αστικής τάξης και τη συμβολή της στις δομές του 20 αιώνα (που όμως έμεινε από τότε ίδια).
Μαθηματικώς σκεπτόμενος και με τους κανόνες της συνεπαγωγής θα περίμενα από τον 20 αιώνα να υπάρξει έστω και μια ριζική αλλαγή των δομών που υπήρχαν (δεν μιλάω για κοινωνικά συστήματα που δημιουργήθηκαν αλλά δεν ευδοκίμησαν) . Μάλιστα αν θεωρήσουμε ως ιστορική "μαθηματική συνθήκη" την συχνότητα και την περιοδικότητα των αλλαγών και αναλογιστούμε την ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης και της βιομηχανίας αναλογικά με περασμένους αιώνες θα έπρεπε τον 20 αιώνα να συμβούν 2 ή και 3 ριζικές αλλαγές προς την καλυτέρευση των κοινωνικών συνθηκών και δομών .
Όμως , κατά την άποψή μου , όχι μόνο έμειναν ίδιες α(μικρο/μέσο/μεγαλο αστός , ελίτ και πόπολο κτλ) αλλά και πάλιωσαν .
Αυτό προσωπικά το βλέπω σαν πνευματική παρακμή .
Νομίζω ότι είναι λίγο πιο σύνθετο το θέμα. Οι κοινωνικές αναταραχές δεν οδηγούν πάντα σε ανακατατάξεις, μπορεί να οδηγήσουν σε πολλά πράγματα.
Ο 20ος αιώνας είχε πλόύσια ιστορία, δεν μπορείς να πεις. 2 πολέμους, μεσοπόλεμο, μεταπολεμική περίοδο, κατάρρευση υπαρκτού, κυριαρχία νεοφιλελευθερισμού κλπ.
Αν όλα αυτά δεν καταλήγουν υπέρ μιας πιο δίκαιης κοινωνικής κατανομής συνολικά, ή αν τώρα τα πράγματα μοιάζουν να εμπεριέχουν πολλές ανισότητες, αυτό δε σημαίνει πνευματικο τέλμα, σημαίνει απλώς ότι οι τρέχουσες συνθήκες είναι τώρα σε αυτό το στάδιο, μιας κάποιας ανισότητας, κλπ.
Νομίζω ότι αυτό το οποίο αποτελεί πνευματικό τέλμα, ή καλύτερα έλλειψη, είναι σε ανθρωπολογικό και όχι ιδεολοφγικό επίπεδο το πώς θα μπορέσεις να αξιοποιήσεις την τεχνολογία και τη βιομηχανία για να έχουμε συνολικά μια καλύτερη ζωή. Η ανισότητα είναι συνυφασμένη με το ανθρώπινο είδος από καταβολής, υπήρξε τεχνολογική αλλά όχι ανάλογη ανθρωπολογική πρόοδος, με αποτέλεσμα να έχουμε τα ίδια αντανακλαστικά με τα θηρία της ζούγκλας, χοντρικά. Τους τελευταίους αιώνες έχουμε ξεπεράσει κάποιες από τις πιέσεις του περιβάλλοντος (βλ. σοδειά σε αγρότες, εξάρτηση από καιρικές συνθηκες κλπ.) αλλά ακόμα δεν το έχουμε αξιοποιήσει αυτό σαν ανθρωπότητα.
Δημοσίευση σχολίου